Η Διαχείριση της Διαφορετικότητας

(Diversity management)

Νέλλη Τζινιέρη

Εκπαιδευτικός,
Κοινωνική Ψυχολόγος

 Η Διαχείριση της Διαφορετικότητας

(Diversity management)

Στο πλαίσιο του του Ευρωπαϊκού Προγράμματος « Assist - Mobilization of Community towards Secure School», το οποίο πραγματοποιείται με τη βοήθεια  του  Προγράμματος «Socrates - Δράση Comenius 2.1: Εκπαίδευση του Διδακτικού Προσωπικού των Σχολείων».(Ref. No:226580-CP-1-2005-1-LT-COMENIUS-C21)   

Στόχος του παραπάνω προγράμματος είναι να ενθαρρύνει τους διδάσκοντες να βοηθήσουν μαθητές τους με προβλήματα συμπεριφοράς μέσα και έξω από την τάξη. Το κεφάλαιο αυτό  αποτελεί απόσπασμα από τον οδηγό δράσης για εκπαιδευτικούς –«Εκπαίδευση και συμβουλευτική ομάδων  ομότιμων», το οποίο βρίσκεται στο τελικό στάδιο της διαδικασίας δημοσίευσης.

Εισηγήτρια και εκπαιδεύτρια
(υπεύθυνη συγγραφής του κεφ. για την ελληνική συμμετοχή) :

Τζινιέρη Νέλλη, εκπαιδευτικός, ειδικός σύμβουλος πρόληψης-τοξικοεξάρτησης, Στέλεχος του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων της Δ΄Δ/νσης Β/θμιας Εκπ/σης Αθήνας

  (αρχή σελίδας)

Εισαγωγή

    Σχεδιάζοντας ένα PC, δηλαδή ένα πρόγραμα εκπαίδευσης ομότιμων, χρειάζεται να λάβουμε υπόψη ότι η ανομοιογένεια στις σχολικές τάξεις δεν οφείλεται μόνο στην ύπαρξη ξένων, αλλόφωνων παιδιών, αλλά και το γεγονός ότι αυτές οι τάξεις είναι ανομοιογενή σύνολα που αποτελούνται από μαθητές αλλά κι από δασκάλους με διαφορετικές καταβολές.

   Προϋπόθεση λοιπόν της εκπαιδευτικής διαδικασίας, αναγκαία περισσότερο παρά ποτέ, είναι η προσέγγιση του διδύμου ανομοιογένεια – διαφορά και η διαχείρισή του υπό το πρίσμα μιας δυναμικής συμπληρωματικότητας.

Αντικείμενο του κεφαλαίου

  Το αντικείμενο αυτού του κεφαλαίου είναι να δείξει την αναγκαιότητα κατανόησης και αποδοχής της διαφορετικότητας ( σε θέματα κουλτούρας, εθνικότητας, θρησκείας, ηλικίας, γένους, σεξουαλικής ταυτότητας, σωματικών και πνευματικών χαρακτηριστικών, αξιών, μορφωτικού επιπέδου, κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου κ.λ.π.) αν κάποιος θέλει να ξεκινήσει μια εκπαίδευση peer education. Κι όπως έχει αναφερθεί ήδη στο σχεδιασμό ενός τέτοιου προγράμματος σε προηγούμενο κεφάλαιο   ένας από τους στόχους είναι και η ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων ώστε καθένας να νιώθει ασφαλής. Έτσι χρειάζεται να γίνει κατανοητό ότι η καθημερινότητα του καθενός δεν είναι απόλυτη, ότι οι αξίες και ο τρόπος με τον οποίο βλέπει τον κόσμο ο «εαυτός» και ο «άλλος» είναι σχετικός, ότι η κατηγοριοποίηση εμπεριέχει κινδύνους κι ότι στη σχέση με τον «άλλο» υπάρχει η δυνατότητα διαπραγμάτευσης που προϋποθέτει την αμοιβαία αναγνώριση και το διάλογο.

  (αρχή σελίδας)

Λέξεις - κλειδιά

 Πολιτισμική/ Διαπολιτισμική /Αναπαράσταση / Στερεότυπο / Διαπραγμάτευση / Ενσυναίσθηση / Διαμεσολάβηση / Ισχύς/ Ταυτότητα

 (αρχή σελίδας)

Βήμα  1.
Από τη Θεωρία στην πράξη

 Α). Βασικές θεωρητικές αρχές ενός παιδαγωγικού διαπολιτισμικού μοντέλου

·       Παιδαγωγική σε άμεση με  Πρόσωπα : Δηλαδή λαμβάνει σοβαρά υπόψη της, εκτός από ικανότητες και ενδιαφέροντα του ατόμου, το μαθησιακό και αυτοβιογραφικό παρελθόν.

·       Παιδαγωγική σε άμεση σχέση με Δράση : Βασίζεται στην ανθρωπολογική αρχή ότι οι άνθρωποι είναι ενεργά όντα τα οποία θέλουν τα ίδια να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους.

·       Παιδαγωγική σε άμεση σχέση με  Πολιτισμό : Μεταβιβάζει δηλαδή τη γνώση και τη σοφία της ανθρωπότητας σαν εργαλείο για τη διαμόρφωση της ίδιας της ζωής.

Β). Μοντέλο ΕSSINGER : 4 βασικές αρχές της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης:

1. Ενσυναίσθηση, 2. Αλληλεγγύη, 3. Σεβασμός της πολιτισμικής ετερότητας και 4. Εξάλειψη του εθνικιστικού τρόπου σκέψης (των εθνικών στερεοτύπων και προκαταλήψεων).

 (αρχή σελίδας)

Βήμα 2.

Να γνωρίζεις / να επικοινωνείς / να διαχειρίζεσαι τις συγκρούσεις

2(1) Να γνωρίζεις

   Βασική προϋπόθεση είναι η ανάπτυξη ενός προβληματισμού που θα καταλήγει σε βασικά ερωτήματα για τον εκπαιδευτικό - σύμβουλο που θέλει να δουλέψει με την ομάδα του προς αυτή την κατεύθυνση.

1. Πως χτίζω τον ρόλο μου ως εκπαιδευτής

·        Πίσω στις πηγές μου «Μπορώ....» από τη σύγχυση στον αυτοσεβασμό

·        Ενημερότητα συναισθηματική – ισχύος (λαμβάνοντας υπόψη εαυτό και άλλους).

·        Οριοθέτηση

·        Στοχοθεσία (τι θέλω να μάθουν / τι ξέρουν ήδη / πόσο μπορεί να το επεκτείνουν)

·        Κίνητρα

·        Στάσεις

·        Δημιουργώντας την δική μου «επαγγελματική» ταυτότητα.

·        Ξέρουμε πως να επικοινωνήσουμε – διαπραγματευτούμε με τη διαφορετικότητα?

·        Πώς να επικοινωνήσουμε με τις κοινότητες με τις οποίες δουλεύουμε?

·        Τι τους προσφέρουμε?

·        Τι μπορούμε να μάθουμε απ’ αυτές?

Για παράδειγμα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η παρακάτω άσκηση για το 1./2. ανωτέρω

«Ο προσωπικός ήρωας του καθενός»

Α. φάση

Σε  μικρές ομάδες ας σκεφτεί  ο καθένας έναν δικό του ήρωα-πρότυπο  (τον ζωγραφίζει) τον οποίο αν συναντούσε θα του έθετε 3 ερωτήματα: α) ποιος είναι ο στόχος του, β) από πού αντλεί την δύναμή του, γ) ποιες είναι οι δυσκολίες του.

Β. φάση

Η κάθε ομάδα θα συνθέσει μια ιστορία με βάση τους ήρωες των μελών.

2(2) Να επικοινωνείς

Ανάδειξη – κατανόηση του διδύμου ομοιότητας – διαφοράς.

   Είναι γνωστό ότι οι άνθρωποι οδηγούμαστε μέσα από τη διαδικασία συλλογικών αναπαραστάσεων για τον «εαυτό» και τον «άλλο» σ’ ένα σύστημα κατηγοριοποίησης, όπου αν ένα άτομο κατατάσσεται σε μια κατηγορία (σύμφωνα με το χρώμα, τη γλώσσα, το φύλο, την καταγωγή κ.λ.π.) τότε ταυτίζεται με όλα τα άτομα της κοινότητάς του και του αποδίδονται τα χαρακτηριστικά της. Επομένως, δημιουργούνται ετικέτες, που επιτρέπουν τον καθορισμό χαρακτηριστικών και ρόλων, προεξοφλούν και καθορίζουν  συμπεριφορές που δύνανται να προκαλέσουν σχέσεις ιεραρχίας καθώς και έκδηλες ή άδηλες συγκρούσεις ανάμεσα σε άτομα και ομάδες.

   Είναι σημαντικό λοιπόν εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι να βιώσουν  τη διαφορά όχι σαν αναπόφευκτο εμπόδιο στην επικοινωνία αλλά σαν εμπλουτιστικό και δυναμικό στοιχείο της διαδικασίας.

   Δεν υπάρχουν βέβαια μαγικές συνταγές, ωστόσο θα ήταν χρήσιμο να εστιαστεί η διαδικασία σε δύο πόλους.

Α). Στηριζόμαστε στα βιώματα των μαθητών

Β). Στηριζόμαστε στην επικοινωνιακή σχέση μεταξύ όλων των μελών της ομάδας

Γ). Φέρνουμε στην επιφάνεια κρυμμένα μηνύματα μιας ομάδας 

   Αυτές οι δυσδιάκριτες και ανέκφραστες συμπεριφορές, εικασίες και διαθέσεις μπορεί να σχετίζονται με ανταγωνισμό για την αρχηγία, ιεραρχικά προνόμια, θέματα μεταξύ γυναικών και αντρών ή νεότερων και γηραιότερων, κακοποίηση του περιβάλλοντος, θρησκευτικά ζητήματα ή προσωπικά σχέδια που δε συνάδουν με τους δεδηλωμένους στόχους μιας ομάδας. Τα κρυμμένα  μηνύματα μπορεί να δημιουργηθούν γύρω από κάθε είδος διαφορετικότητας και είναι ισχυροί παράγοντες στην κατάλυση της δυναμικής της ομάδας.

Ενδεικτικά παραδείγματα (εκτός από αυτά που έχουν αναφερθεί στα training course materials)  είναι τα :

Α) Δημιουργούμε 2 ομάδες (π.χ. εκπαιδευτικών) που η κάθε μια υποστηρίζει με επιχειρήματα μια άποψη αλλά μετά χρειάζεται να αλλάξει και να υποστηρίξει το αντίθετο. (π.χ. για ένα σοβαρό παράπτωμα μαθητή : - ναι πρέπει να πάρει αποβολή από το σχολείο γιατί….. - όχι δεν πρέπει να πάρει αποβολή από το σχολείο γιατί….)

Β) Επιβίωση στην ζούγκλα

Με αφορμή μια προσομοιωτική διαδικασία, σύμφωνα με την οποία ένα αεροπλάνο πέφτει σε μια ζούγκλα, οι επιζήσαντες χωριζόμενοι σε ομάδες αλλά και ατομικά  πρέπει να καταστρώσουν ρεαλιστικά σχέδια επιβίωσης.

Αφού η κάθε ομάδα (ή άτομο, ζευγάρι) διαβάσει το σχέδιο δημιουργούν ανάμικτες ομάδες και καταγράφουν ένα συμπέρασμα για ό,τι  ένιωσαν, σκέφτηκαν για τον εαυτό τους και τους άλλους.

2(3) Να διαχειρίζεσαι

   Οι κατηγοριοποιήσεις συχνά οδηγούν σε συγκρούσεις πίσω από τις οποίες κρύβεται η ισχύς. Όλοι διαθέτουμε κάποια μορφή ισχύος. Πόσο συνειδητοί είμαστε όμως αυτής της ισχύος? Μερικές επισημάνσεις, θα βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση :

• Μαθαίνοντας για τον εαυτό
• Μαθαίνοντας για την κουλτούρα
• Μαθαίνοντας για τα διαπολιτισμικά φαινόμενα
• Μαθαίνοντας για μια συγκεκριμένη κουλτούρα
• Μαθαίνοντας για το πώς να μαθαίνουμε

  Στόχος δεν πρέπει να είναι η υπέρβαση της ισχύος, αλλά η παρατήρησή της και η εποικοδομητική χρήση της.

   Η σύγκρουση παρά την αρνητική φόρτιση που έχει, μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία και να καταστεί πηγή δυναμικού μετασχηματισμού για τον εαυτό και για τις ομάδες.

   Η αξιοποίηση λοιπόν σημείων έντασης ή μιας σύγκρουσης, απαντάει σε αιτήματα πρόληψης της βίας στο σχολικό περιβάλλον αφού όπως είδαμε βασίζεται σε απόκτηση δεξιοτήτων επικοινωνίας, δηλαδή εκπαίδευσης στο «σχετίζεσθαι».

(Εκτός  από τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν στο 2)2 –Να επικοινωνείς ,κατάλληλα για την ανάδειξη των παραπάνω είναι τα case studies όπως αναφέρονται και στο εγχειρίδιο του training course materials στο κεφάλαιο που ονομάζεται διαχείριση της διαφορετικότητας.)

 (αρχή σελίδας)

Βήμα 3 :  Εργαλεία :

Καινοτόμες παιδαγωγικές τεχνικές που να βασίζονται στις βιωματικές επικοινωνιακές μεθόδους.

   Λογοτεχνικά κείμενα και κινηματογραφικές ή τηλεοπτικές ταινίες που έχουν παραχθεί σε άλλες χώρες (και όχι μόνο ευρωπαϊκές) αντικατοπτρίζουν μια άλλη κουλτούρα και με την ευγλωττία τους θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως πρόσχημα για τη μύηση των μαθητών στην ετερότητα. Να συνδράμουν στην αναγνώριση πολλαπλών πολιτισμικών μοντέλων, πέρα από τα δύο ή τρία με τα οποία βρίσκονται αντιμέτωποι στην καθημερινότητά τους. Άλλωστε, η γοητεία ενός λογοτεχνικού κειμένου ή μιας εικόνας επηρεάζει το συναισθηματικό κόσμο μειώνοντας έτσι τις αποστάσεις.

   Οι βιογραφικές αφηγήσεις, σε πρώτο ή τρίτο πρόσωπο, αποτελούν κι αυτές εργαλείο ανακάλυψης του «άλλου». Επιτρέπουν την αντίληψη των γεγονότων και των καταστάσεων μέσα από το υποκειμενικό πνεύμα που τις διαπερνά και που ωστόσο, τους προσδίδει ανθρώπινη διάσταση. «Οι αναγνώστες υφαίνουν νοερά νήματα επικοινωνίας με τον συγγραφέα. Οι σκέψεις του, οι αγωνίες του, οι μνήμες γίνονται αντικείμενα ταύτισης….. οι αναγνώστες αναγνωρίζουν σε αυτόν πτυχές της δικής τους προσωπικότητας, απομυθοποιούν τη μοναδικότητά του….νοιώθουν οικεία»

Για παράδειγμα η ταινία «ΒΑΒΕΛ», οι Ιρανικές ταινίες : «Το Περσέπολις», «Tο χρώμα του Παραδείσου» & «Tα παιδιά του Παραδείσου», «O ψαλιδοχέρης»,  “Remember me”, ταινία της Unicef , κ.λ.π.

   Αυτοβιογραφικές αφηγήσεις. Με βιωματική συμμετοχή στα περιστατικά που ανακαλούν, οι εκπαιδευόμενοι συνθέτουν και παρουσιάζουν τη δική τους ιστορία. Σε επόμενη φάση,  συνθέτουν τη βιογραφία του «άλλου», όπως αυτοί την αντιλαμβάνονται. Μέσα σ’ αυτή τη διαδικασία κατασκευής της ταυτότητάς τους, τα μέλη της ομάδας θα βρεθούν αντιμέτωπα με διαφορετικές εικόνες για τον «εαυτό» και τον «άλλο» είτε από την πλευρά του γηγενούς για παράδειγμα, είτε από την πλευρά του αλλοδαπού. Επομένως οι βιογραφικές αφηγήσεις από διαφορετική σκοπιά δίνουν τη δυνατότητα να αντιληφθεί κανείς πόσες διαφορετικές ερμηνείες μπορούν να δοθούν για το ίδιο αντικείμενο, πόσο απλουστευμένη ή γενικευμένη μπορεί να είναι μια ερμηνεία σε σχέση με μια άλλη και πόσο μεγάλο ρόλο παίζει η περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Μια τέτοιου είδους δραστηριότητα, που είναι, παράλληλα, πολύ ζωντανή, θα μπορούσε να οδηγήσει στη διάψευση κάποιων στερεοτύπων και, στο πλαίσιο της σχέσης με τον «άλλο», στην «κατασκευή αμοιβαίων διαπραγματεύσιμων αναπαραστάσεων, όπου ο καθένας θα μπορούσε να αναγνωρίσει τον εαυτό του»

  Τέλος οι εκπαιδευόμενοι καλούνται να παίξουν παιχνίδια ρόλων (role play) , στα οποία μπορούν να πάρουν οι μεν τη θέση του μετανάστη και οι δε τη θέση του γηγενούς, και να μιλήσουν, μέσα από μια διαδικασία ταύτισης, για τις εμπειρίες τους σε συγκεκριμένες καθημερινές περιστάσεις. Πρόκειται για μια στρατηγική ανακατασκευής του ρόλου που διαδραματίζουν οι συνομιλητές στη ζωή. Τα παιχνίδια αυτά θα μπορούσαν  να καταστήσουν κατανοητές συμπεριφορές καθώς και να αναδείξουν μερικές από τις αιτίες που προκαλούν παρανοήσεις ή συγκρούσεις ανάμεσα σε ομάδες με διαφορετική μητρική γλώσσα και διαφορετικό πολιτισμό, που συμβιώνουν.

«Το ουσιώδες μιας σωστής παιδείας είναι να μάθει κανείς να σκέπτεται, να συζητεί, να θυμάται και να θέτει ερωτήσεις», επισημαίνει ο W. Godwin. Οι παραπάνω δραστηριότητες,  μέσα σε ένα πλαίσιο συνεργασίας προκαλούν συζητήσεις, θέτουν ερωτηματικά και ενθαρρύνουν το διάλογο, καθιστούν αντιληπτό το ρόλο της υποκειμενικότητας, των αναπαραστάσεων και της λειτουργίας των στάσεων.

   Οι θετικές αλλαγές, μέσω της εγκατάστασης τέτοιου τύπου προγραμμάτων, συμβάλλουν στη δημιουργία ενός θετικού κλίματος στο σχολείο, στον επαναπροσδορισμό των αξιόποινων πράξεων και των συγκρούσεων μεταξύ των μαθητών, καλλιεργούν νέες δεξιότητες για την αύξηση της αποδοχής του «άλλου», νέες δεξιότητες στο να «ακούει» κανείς και να «σκέπτεται».Αυτές οι δεξιότητες αναμένεται να διαχυθούν κι έξω από το σχολικό πλαίσιο, επηρεάζοντας έτσι το στενό και ευρύτερο περιβάλλον όλων των εμπλεκομένων. 

(αρχή σελίδας)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 «Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης», Θεωρίες για την Κοινωνική Ανισότητα στο σχολείο. Φραγκουδάκη Α., εκδ. Παπαζήσης, Αθήνα 1985

 «Το πολύχρωμο σχολείο», Σχεδία, εκδ. Νήσος

 «Σχολείο χωρίς σύνορα», Κέντρο Μελετών και Τεκμηρίωσης της ΟΛΜΕ, ΟΕΔΒ

 «Ψυχοκοινωνιολογία της σχολικής τάξης», Τσιπλιτάρης Α., Τα εκπαιδευτικά 1994

 «Ο σύμμαχος από την άλλη χώρα», Τσαλίκογλου Φ., εκδ. Ελληνικά Γράμματα

 «Μετανάστες, Παλιννοστούντες, Πρόσφυγες στην Ελλάδα»  εκδ. του 2004(CD ROM) , ΚΕΝΕΠΑΛ.

 «Ρατσισμός, κοινωνικές, ψυχολογικές και παιδαγωγικές όψεις μιας ιδεολογίας και μιας πρακτικής». ΥΠΕΠΘ – Γ.Γ. Λαϊκής Επιμόρφωσης, Αθήνα 1996

 «Μειονότητες και Εξουσία», Παπαστάμου Στ. – Μιούνυ Γκ., εκδ.  Οδυσσέας, Αθήνα 1983

 «Προκαταλήψεις & Στερεότυπα» Δημιουργία και αντιμετώπιση, Αθήνα : ΥΠΕΠΘ – ΓΓΛΕ

 «Θέματα Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης», Γεωργογιάννης Π. 1997, Αθήνα, Gutemberg

 «Ταυτότητες υπό Διαπραγμάτευση», Εκπαίδευση με σκοπό την ενδυνάμωση σε μια κοινωνία της ετερότητας, Cummius J. 1999, Αθήνα Gutemberg

 «Θύματα και Θύτες», Kast, Verena, εκδ. Θυμάρι, Αθήνα 2001

 «Μέσα στη φωτιά»,  (Μετασχηματισμός μεγάλων ομάδων, αξιοποιώντας τις συγκρούσεις και την διαφορετικότητα), Arnold Mindel, εκδ. Γραφές, Αθήνα 2002

 «Η επιθετικότητα, στην οικογένεια, στο σχολείο, στην κοινωνία» Επιμέλεια : Ι.Ν. Νέστορος, εκδ. Ελληνικά Γράμματα 1997

 «205 βιωματικές ασκήσεις για εμψύχωση ομάδων» Ζ. Αρχοντάκη – Δ. Φιλίππου, εκδ. Καστανιώτη 2003

 «Οδηγός αντιρατσιστικής εκπαίδευσης», Τσιάκαλος Γ.(2000), Ελληνικά Γράμματα

«Προκαταλήψεις και στερεότυπα: δημιουργία και αντιμετώπιση», Καλατζή-Αζίζι Α., Ζώνια-Σιδέρη Α. και Βλάχου Α. (1996), ΥΠΕΠΘ: Γεν. Γραμμ. Λαϊκής Επιμόρφωσης

 «Διαπολιτισμική παιδαγωγική και διδακτική», Τ. Α΄, Παπάς Α., Αθήνα

 «Πρόγραμμα ελέγχου των συγκρούσεων: Εγώ κι εσύ γινόμαστε εμείς», Τριλίβα Σ., Chimienti G. (1998), Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα

 «Εισαγωγή στις εφαρμογές τις συναισθηματικής νοημοσύνης – Ο έλεγχος των συγκρούσεων». Στο Πετρόπουλος Ν. και Παπαστυλανού Α. (επιμελητές), Προκλήσεις στη σχολική κοινότητα, ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο

 Caffery, T., Erdman, P. & Cook, D. (2000) Two systems/one client : Bringing families and  schools together The family journal, 8: 4, 154-160

 Crothers, L., Kolbert, & Barker, W. (2006) Middle school student’s preferences for antibullying interventions. School Psychology International, 27, 475-487

 Dake, J., Price, J., Telljohann, S., & Funk J. (2004)

Principals’ perceptions and practices of school bullying prevention activities. Health education & behaviour, 31, 372-387.

 Sharp, S. (1996) Self-esteem, response style and victimization : possible ways of preventing victimization through parenting and school based training programmes. School Psychology International, 17, 347-357

 De Carlo M. (1997) : “Stereotype et identite” in Etudes de Linguistique Applique No 107. Didier Erudition, 279-290.

 Irigaray, Luce (  [1990]  1993), Je, Tu, Nous : Toward a Culture of Difference, Routledge, London. 

Simmel, Georg.  (  [1908]  1971), « The stranger » in On Individuality and Social Forms. (Ed. by Donald N. Levine), The University of Chicago. Press, Chicago

 (αρχή σελίδας)

Χρήσιμες πηγές για συμπληρωματική μελέτη

  “People Building Peace. 351 inspiring stories from around the world”, European Centre for Conflict Prevention, 1999

 “All different, all equal”, educational pack, Counsil of Europe, 1995

 “Compass, A manual on human rights education with young people”, Counsil of Europe, May 2002

 “Social Inclusion”,  T-KIT Nr 8, Counsil of Europe and European Commission, June 2003

 “Intercultural Learning”, T-KIT Nr 8, Counsil of Europe and European Commission, November 2000

 “Hierarchy of Needs” Abraham Maslow

 “Journal of Personality and Social Psychology”

 Europe – Anti – discrimination, Fundamental Social Rights and Civil Society

“Manual for human rights education”, Unesco, Paris July 1997

 ·  www.auth.gr/virtualschool/index.html
Virtual School – The Scinces of education Online

 · www.niotho-asfalis.gr

 · www.theartofcrime.gr

 (αρχή σελίδας)

Γλωσσάρι

Διαπολιτισμική / Πολιτισμική / Αναπαράσταση / Στερεότυπο / Διαπραγμάτευση / Διαμεσολάβηση / Ισχύς /  Ενσυναίσθηση / Ταυτότητα

Διαπολιτισμική: αλληλεπίδραση, ανταλλαγή, αμοιβαιότητα και αλληλεγγύη, τόσο ανάμεσα στα διαφορετικά μέλη του ίδιου πολιτισμού όσο και ανάμεσα στους διαφορετικούς πολιτισμούς στο χώρο και στο χρόνο. (Διαπολιτισμική διάσταση εκπαιδευτικής πρακτικής : προϋποθέτει την δυναμική αλληλεπίδραση των διαφορετικοτήτων).

Πολιτισμική: περιγραφική αντίληψη της πραγματικότητας σχετικά με τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν μια πολιτισμική ταυτότητα ενός πληθυσμού σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο (Πολυπολυτισμική : συνύπαρξη πολλών διαφορετικοτήτων στον ίδιο χώρο).

Αναπαράσταση (κοινωνική): είναι παράγωγο της ανθρώπινης επικοινωνίας, ευμετάβλητη, δυναμική και κυκλική μορφή σκέψης που μεταλλάσσεται σχετικά εύκολα  και  συνδέει τον αφηρημένο χαρακτήρα των γνώσεων και πεποιθήσεών μας με τη συγκεκριμένη υφή των διατομικών σχέσεων και πρακτικών. Συνδέεται με την εικόνα που κατασκευάζουμε για τον «άλλο», ο οποίος θεωρούμε ότι δεν ανήκει στον κόσμο μας, καθώς και με την εικόνα για τον εαυτό.

Στερεότυπο : προκατασκευασμένο σχήμα αντίληψης –σκέψης που παρεμβάλλεται ανάμεσα στην πραγματικότητα και στην αντίληψη που πάμε να σχηματίσουμε γι’ αυτήν  την πραγματικότητα, προκαλώντας απλοποιήσεις και γενικεύσεις που τη διαστρεβλώνουν. Τροφοδοτούν τις προκαταλήψεις (: στάσεις, συμπεριφορές δηλαδή που απορρέουν από την αντίληψη αυτή).

Διαπραγμάτευση : στρατηγική για την επίτευξη αλλαγών. Είναι μια διαδικασία όπου κανείς δεν παίρνει αυτό που θέλει, αλλά όλοι παίρνουν κάτι. Συνδέεται με άλλες έννοιες όπως : κόστος – όφελος – δικαιώματα – υποχρεώσεις - αξίες.

Διαμεσολάβηση : εναλλακτικός τρόπος διαχείρισης κα μετασχηματισμού των συγκρούσεων όπου κάποιος (διαμεσολαβητής) προσανατολίζει τις συνομιλίες των εμπλεκομένων προς μια κοινή απόφαση των δύο μερών ώστε να μην υπάρχει χαμένος, αποφεύγοντας έτσι την κλιμάκωση της σύγκρουσης.

Ισχύς : συνειδητές ή ασυνείδητες, κοινωνικές ή προσωπικές ικανότητες ή η δύναμη, που απορρέουν από την κουλτούρα, την υποστήριξη της κοινότητας, την προσωπική ψυχολογία και/ή την πνευματική δύναμη. Οργανώνει κατά πολύ τους τρόπους επικοινωνίας.

Ενσυναίσθηση (empathy) : δεξιότητα που οδηγεί συχνά στην αποδοχή του διαφορετικού «άλλου», σύμφωνα με την οποία μπαίνουμε στη θέση του άλλου προσπαθώντας να δούμε από τη δική του οπτική γωνία χωρίς να ταυτιζόμαστε με αυτόν.

Ταυτότητα : η σύμπτωση εαυτού και προσωπικότητας, δηλ. της υποκειμενικής και της αντικειμενικής διάστασης της ατομικής υπόστασης του ατόμου.

  (αρχή σελίδας)